Beschrijving

Aan de hand van honderd nog nooit eerder gepubliceerde foto’s licht de Gistelse auteur Filip Debaillie diverse lokale gebeurtenissen uit die donkere periode toe. Alle foto’s zijn door Duitse soldaten zelf genomen en geven ons een tijdsbeeld van Brugge zoals u ze nog nooit zag. Er wordt niet alleen aan de binnenstad aandacht gegeven, maar ook de Brugse rand komt aan bod.

De Duitse inval in België op 10 mei 1940 betekende ook voor Brugge en zijn randgemeenten het begin van een vier jaar durende bezetting. Het werden vier lange jaren van honger, armoede, geweld en vooral vrees voor de bezetter.

Voor vele Bruggelingen was het reeds de tweede maal in een paar decennia dat ze met de Duitse bezetter geconfronteerd werden. De manier van oorlog voeren was echter sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog zodanig geëvolueerd, dat ook zij de gevolgen ervan niet konden inschatten.

Aan de hand van een honderdtal unieke Duitse foto’s toon ik aan wat die gevolgen voor de gewone Bruggeling betekenden. We krijgen daardoor niet alleen een beeld van het dagelijkse leven in een slapende provinciehoofdstad, maar ook verdwenen straatbeelden en gebouwen krijgen de nodige aandacht.

Foto’s zonder verdere uitleg zeggen echter weinig. Daarom worden alle foto’s kort gekaderd in tijd en ruimte, soms wel eens met een ludieke opmerking. Typische termen, zoals verordeningen, rantsoeneringen, het Duits uur, opeisingen, … komen dus zeker aan bod.

Het was geenszins mijn bedoeling om met deze publicatie een militair overzicht van de vier jaar durende bezetting te presenteren. Dat is een afzonderlijke studie op zich waard.

Net zoals tijdens de Eerste Wereldoorlog was Brugge ook in de Tweede Wereldoorlog van groot strategisch belang, niet alleen als provinciehoofdstad maar ook vanwege zijn ligging. De beginperiode van de oorlog werd voornamelijk gekenmerkt door de Duitse Blitzkrieg. Het accent lag toen op een snelle doortocht en verovering. De ingenomen steden en gemeenten kenden gedurende de opmars nog geen georganiseerde bezetting. Die werd pas gerealiseerd vanaf half 1941. Gedurende de daaropvolgende jaren werd Brugge niet alleen door diverse Duitse divisies bezet, maar werd de stad ook overspoeld met soldaten die er op verlof kwamen.

In het begin van de oorlog waren de meeste soldaten standaard uitgerust met een fototoestel. Naargelang de oorlog vorderde, daalde niet alleen het enthousiasme om foto’s te nemen maar ook het fotopapier werd alsmaar schaarser. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden honderdduizenden foto’s genomen. Geen professionele propagandafoto’s dus, maar gewone amateurkiekjes, soms onscherp en meestal ontwikkeld op klein formaat. De meeste foto’s werden tijdens de oorlog naar de ‘Heimat’ gestuurd met als achterliggende boodschap ‘met mij gaat alles goed!’. Na de oorlog werden echter veel van deze foto’s, vaak uit schaamte, vernietigd of in het beste geval naar de zolder verbannen. Dat maakt natuurlijk dat er nu en dan wel eens op een veiling of rommelmarkt een foto van onze regio opduikt. De selectie foto’s in dit boek is dan ook het resultaat van dertig jaar geduldig verzamelen.

Filip Debaillie (°1966) houdt zich sinds jaar en dag bezig met de plaatselijke geschiedenis. Hij is auteur van diverse heemkundige en historische publicaties.

Details